2025/08/25

Jackson Holeren urteko bilerak nazioarteko arretaren erdigunean jarri zuen berriro Erreserba Federala, eta oraingoan, Jerome Powellen tonu aldaketak inflexio puntu bat markatu du diru-politikaren itxaropenetan. Astetan zalantzan egon ondoren, irailak tasa-murrizketarik ekarriko zuen ala ez, haren adierazpenek baiezkora makurtu zuten balantza. Fed-eko presidenteak aitortu zuen lan-merkatuaren gaineko arriskuak areagotu egin direla, eta ohartarazi zuen ekonomian dinamika azkarrak eta ez-linealak sor ditzaketela. Inflazio-tentsioen iraunkortasuna azpimarratu bazuen ere, enpleguak behera egiteko arriskuetan jarri zuen indarra nahikoa izan zen merkatuak berriz ere murrizketa-probabilitate handia deskonta zezan.

Dena ez dago idatzita, ordea. Murrizketa baten probabilitatea oraindik irailean argitaratzen diren datuen mende dago oraindik, batez ere langabeziari eta inflazioari dagozkionak. Langabezia-tasa murriztuz gero eta azpiko KPIa nabarmen haziz gero, Fed zatituta manten liteke eta etenaldi batera eraman dezake.

Aldi berean, banku zentral amerikarrak biraketa bat ofizializatu zuen bere jarduera-esparruan. Hain zuzen ere, Erreserba Federalak iragarri zuen bertan behera utziko duela “batez besteko inflazio” estrategia, inflazio txikiko aurreko aldiak konpentsatzeko aldi batean prezioak %2tik gora onartzeko aukera ematen ziona, eta ikuspegi klasikoago batera itzuli da: inflazioa %2ren inguruan egonkor mantentzea, induljentziarako tarterik gabe. Praktikan, horrek esan nahi du Fed-a zorrotzagoa izango dela: azkar jardungo du inflazioa helburuaren gainetik sendotzen dela sumatzen badu, baita horrek ekonomia hoztu eta enplegua moteltzea badakar ere. Eztabaida horri Etxe Zuritik zuzenean egindako presio politikoa gehitu behar zaio, Erreserba Federaleko kideei egindako erasoekin, horrek erakundeen ziurgabetasuna areagotzen baitu.

Bien bitartean, Europan badirudi Europako Banku Zentralak tasak aldaketarik gabe mantentzeko joera duela irailean. Inflazioa %2 inguruan egonkortu da, eta azken jarduera-adierazleak, abuztuko PMIak kasu, gorantz eman dute sorpresa. Hala ere, atzealdea hauskorra da oraindik: Alemaniak beherantz berrikusi du bigarren hiruhilekoko BPGa, barne eskarian ahultasuna erakutsiz, eta Europako kontsumitzaileen konfiantza berriro ere okertu egin da abuztuan. Litekeena da Christine Lagardek erabakien narratibari eustea bileratik bilerara, bide argi batekin konprometitzea saihestuz. Erresuma Batuan, Ingalaterrako Bankuak egoera konplexuagoa du aurrean. Inflazioari buruzko azken datuek gorantz egin dute, eta horrek hiruhileko bakoitzean tasa-murrizketekin jarraitzeko marjina higatzen du. Jarduera-adierazleen hobekuntzak eta zerbitzuetako inflazioaren sendotasunak zalantzan jartzen dute banku zentralak malgutasun-kadentzia horri eutsi diezaiokeenik. Bestalde, Japoniako Bankua beste norabide batean mugitzen da: itxura guztien arabera, tasen igoera gerta liteke urrian, azpiko inflazioak maila altuetan irauteak lagunduta.

Merkataritza-frontea ere eraldaketen beste agertoki bat da. Estatu Batuek eta Europar Batasunak uztailaren amaieran lortutako akordioa gehiago zehaztu da: Washingtonek %15eko muga baimenduko du muga-zerga sektorialetan, betiere Bruselak bere kargak ezabatzen baditu eta sektore sentikorretan lehentasunezko sarbidea irekitzen badu. Aldiz, Indiarekin diren negoziazioak trabatu egin dira, Errusiako petrolioaren inportazioek eragindako tentsioen harira. Kanadarekin, aldiz, aurrerapenak hautematen dira, Ottawako gobernua errepresalia-neurriak kentzeko prest egon ondoren. Txinari dagokionez, muga-zergen etenaldia luzatu egin da, eta Washingtonek ontzat jotzen duen statu quo bat finkatu da.

Gorabeheren arren, merkataritza globala harrigarriki egonkor mantentzen da termino agregatuetan, baina osaeran aldaketa sakon batekin. Estatu Batuetarako esportazioek behera egin dute merkataritza-bazkide handi gehienetan —Txina, Japonia, Korea, Europar Batasuna bera—, eta, aldiz, gora egin dute beste helmuga batzuetarako salmentek. Mexiko eta Vietnam, bestalde, berrantolaketa horren irabazle garbi gisa nabarmentzen dira.

Aldi berean, Ukrainako gerrak nazioarteko agenda baldintzatzen jarraitzen du. Donald Trumpen eta Vladimir Putinen arteko goi-bileraren ostean, negoziazioek aurrera jarraitu dute Zelenskiren eta Europako buruzagien parte-hartzearekin. Hala ere, jarrerak urrun daude. Moskuk onartu egin du zenbait eremutan aurrealdeko lerroak izoztea, baina Ukrainako tropak Donetsk eskualdearen zati batetik erretira daitezela exijitzen jarraitzen du. Segurtasun bermeen arloan, estatubatuar proposamena anbiguoa da, aireko konpromisoekin baina lurreko presentziarik gabe, Errusiak NATOko tropak Ukrainako lurretan hedatzeari kategorikoki uko egiten dion bitartean.

Azken batean, gaur egungo argazkia trantsizioan dagoen mundu batena da, non Estatu Batuen diru-politika berriz ere pizgarrirantz biratzen da, Europak prezioen erresistentziaren eta hazkundearen ahuleziaren artean nabigatzen du eta Asiak merkataritza globalean duen papera berritxuratzen du. Hori guztia, oraindik irtenbiderik aurkitzen ez duen Ekialdeko Europako gatazka beliko baten itzalpean.