Merkatuen egungo egoeraren analisia

2022/02/20

Argitaratutako azken adierazleek erakusten dute Txinaren susperraldi ekonomikoa bide onetik doala. Hala, jarduera azkartu egin zen otsailaren erdialdera arte, bide-pilaketak eta garraio publikoa erabiltzen duten bidaiarien bolumenak gora egin izanak erakusten duten bezala. Hala ere, eskaria higiezinen merkatuaren zorteari lotuta egongo da, eta zeinu pozgarri batzuk erakusten ditu. Etxebizitza berrien prezioak egonkortu egin ziren urtarrilean, amaiera emanez 16 hilabetez jarraian izandako beherakadari. Bien bitartean, inkestan parte hartzen duten hirien erdiek baino gehiagok jakinarazi zuten urtarrilean prezioek gora egin zutela. Era berean, lurzoruaren sektoreko jarduera nolabait biziberritzen ari dela antzeman da. Azken astean, espero zen bezala, Txinako banku zentralak ez zuen aldaketarik izan, baina litekeena da agintariek kredituaren hazkundea sustatzeko ahalegina egitea.

Estatu Batuetan, enpleguari buruzko datu apartak argitaratu ondoren, AEBetako kontsumitzailea ere indartsu itzuli zen urtarrilean, eta txikizkako salmentek nabarmen gainditu zituzten merkatuaren aurreikuspenak, ia bi urtean izandako hazkunderik handiena erakutsi baitzuten. Jardueraren errebotea orokorra izan zen, eta azaroko eta abenduko jaitsierak nabarmen irauli zituen. Datu horiek argi erakusten dute AEBetako ekonomiak bultzada nabarmenari eutsi diola, bere kabuz indartzen duen ziklo bati esker: enpleguaren hazkunde handiarekin eta soldata handiagoekin, familiaren diru-sarrerak igo egiten dira, eta horrek zerbitzuen sektorean kontsumo handiagoa eragiten du. Hor, izan ere, eskulana urria da oraindik. Horrek, aldi berean, enplegu-eskari handiagoa eta soldata handiagoak eragiten ditu.

Fed-a dinamika hori geldiarazteko irrikaz egongo da, zeren eta 2023an sartzen goazen heinean berriro indarra hartzen doala ematen du. Galdera gakoa da zenbat gehiago egin beharko den, kontuan hartuta metatutako doikuntza eta urtarrileko datuak alboratuta egon daitezkeela abenduko jardueraren beherakadaren ondorioz, ohiz kanpoko klima hotzak zeharo eraginda. Nolanahi ere, gero eta nabariagoa da lan-eskariak sendo irauteko arriskua; "baby boomer"en erretiroak eta etorkinen etorrera txikiagoak ondorio uztartuak dituzte Ameriketako lan-eskaintzaren gainean.

Bestalde, Europako egoera nabarmen hobetu da azken hilabeteetan. Konfiantza-indizeak oso maila baxuetatik berreskuratu dira, eta PMI adierazleak espantsio-eremura igaro ziren berriro urtarrilean. Egia da euroguneko txikizkako salmentak eta ekoizpen industriala oso ahulak izan zirela abenduan, baina Estatu Batuetan ere halaxe izan ziren, eta aipatu berri dugu urtarrileko benetako jarduera-datuek gorakada handia izan dutela Atlantikoaren beste aldean. Aurreikuspen onenen bultzatzaile nagusia udaz geroztik energiaren prezioek izan duten beherakada handia da: 2022ko abuztuan megawatt/orduko batez besteko gehienekora (235 euro) iritsi ondoren, gasaren handizkako prezio europarrak megawatt/orduko 50 eurotik jaitsi ziren aste honetan, 2021eko abuztutik lehen aldiz. Aldi horretan bertan, Brent gordinaren prezioa %15 jaitsi da eurotan. Horrek nabarmen murrizten du Europako merkataritza-balantzaren gaineko eragin negatiboa, eta eragin zuzena du eskualdeko BPGan; aldi berean, inflaziorako presioak murrizten ditu, eta beraz, errenta erreal erabilgarria bultzatzen du.

Prezioen kontuan, AEBetako KPIaren txostena bat etorri zen zeuden itxaropenekin, neurri handi batean, eta inflazioa arintzeko bultzadaren ahultzea erakutsi zuen. Inflazio orokorra %0,5 igo zen hilabetean (urte arteko %6,2), abenduan %0,1 gora egin ondoren (urte arteko %6,5). Bitartean, azpiko inflazioak %0,4ko hazkunde sendoa izan zuen hilabetean (urte arteko %5,6). Horrez gain, txostenaren xehetasunek joera etsigarri batzuk erakutsi zituzten. Izan ere, ondasunen prezioak %0,1 igo ziren hilean, eta hainbat hilabetez jarraian izandako oinarrizko beheranzko bolada eten zen. Etxebizitza eta arreta medikoa alde batera utzita, oinarrizko zerbitzuen kategoriako inflazioa (Fed-arentzat bereziki interesgarria dena lan-merkatuarekin duen harreman estuagatik) %0,6 bizkortu zen hilabetean, aurreko %0,4tik. Bestalde, urtarrileko ekoizpen-prezioen indizeak areagotu egin zuen desinflazio-erritmo txikiagoaren sentsazio hori.

Urte hasieratik den jarduera ekonomikoaren dinamismo berrituarekin eta desinflazio-prozesuaren geldialdiarekin, litekeena da FOMC gero eta kezkatuago egotea aurrerapenik ikusten ez delako. Tasen gorakadak eragina izan du ekonomiaren segmentu batzuetan, batez ere etxebizitzen eskarian, baina litekeena da ekonomiaren jardueran duen eragin handiena oraindik heltzeke egotea. Hala ere, oraintsuko datuetan islatutako sendotasunak areagotu egiten ditu Fed-a lan-merkatua eta familien eskaria moteltzeko bere diru-politika are gehiago gogortu beharrean izateko arriskuak. Hala, azken egunotan merkatua asko hurbildu da Erreserba Federalak abenduko bileraren ondoren agerian utzi zituen tasa-aurreikuspenetara, baina arriskuak gorantz doaz, gure ikuspuntutik. Goranzko arrisku-sentsazio hori FOMCeko zenbait kideren jakinarazpenek babestu dute, oldarkorragoak bihurtu baitira. Hala, Fed-eko zenbait funtzionariok abenduan aurreikusitako gehieneko tasa baino handiagoa iradoki zuten, eta bai Mester-ek, bai Bullard-ek adierazi zuten nahiago zutela hurrengo bileretan oinarrizko 50 puntuko igoeretara itzultzea.

Eurogunean, Lagardek berretsi egin zuen martxoko bileran oinarrizko 50 puntuko igoera izango dela, eta baliteke oraindik oinarrizko beste 25 puntuko igoerak egotea maiatzean eta ekainean, gordailu-tasa %3,5ean geratuko litzatekeelarik. Oro har, merkatua atzeratzen ari da moneta-doikuntzaren prozesuaren amaiera, hiruhileko batez, eta orain bigarren hiruhilekoaren amaieran amaitzea espero da, Atlantikoaren bi aldeetan.

Burtsaren alorrean, errenta finkoko merkatuek Fed-en mezua onartu badute ere, burtsek, oro har, ez dute aintzat hartu.  Merkatuaren tonua astearen amaieran pitzatu bazen ere, inbertitzaileek bonuen errendimenduaren gorakadari aurre egiten jarraitu dute. 2022an, horixe izan zen akzioen merkatuentzako oztopo nagusia. Hori bereziki esanguratsua izan da sektore teknologikoan: ikerketa batzuek diote azken egunetan izandako bonuen etekinen magnitudeko gorakadaren ondorioz Nasdaq 100 indizea -%5 eta -%10 artean jaitsi dela. Errealitatea justu kontrakoa izan da, eta indize teknologikoak %0,4ko gorakadarekin amaitu zuen astea, potentzialki jasanezina izan daitekeena.

Horrek ez du esan nahi arriskuko aktiboen joeran arrakalak agertzen ari ez direnik. Adierazle teknologikoak -%2,6ko beherakadarekin amaitu zuen astea, eta kreditu-merkatuaren alderik espekulatzaileenak urduritasun-seinaleren bat erakutsi zuen. Nolanahi ere, inbertitzaileek hazkundeak bere horretan dirauen eta inflazioa pixkanaka hozten ari den egoera ekonomiko baten alde egin izan dute apustu. Arriskua, jakina, argia da: nahiz eta Fed-a lurreratze leun bat diseinatzen saiatu, inflazioa kontrolatzeko erakundeak tasak igotzen jarraitu behar badu, gero eta urriagoak dira hori gertatzeko aukerak. Nolanahi ere, S&P 500 indizeak -%-0,3ko beherakada izan zuen astean, bigarrenez jarraian, bi zati ongi bereizi izan zituen aldi batean; egunek aurrera egin ahala, apaltzen joan zen. Energia-sektorea izan zen zigortuena eta asteko jaitsierak -%7 ingurukoak izan ziren. Aitzitik, kontsumo sektoreek, sektore elektrikoarekin eta industrialarekin batera, bilakaera erlatibo hobea izan zuten. Era berean, modu harrigarrian ekin zitzaion berriz ere “growth” estiloaren jokabiderik onenari, bonu subiranoen errendimenduek izandako gorakada kontuan hartuta. Europan, interes-tasek gora egin arren, ekonomiak indartsu iraun zezakeelako itxaropena kotizatu zen, Kontinente Zaharreko merkatuek ere astea goibelago amaitu zuten arren. Hala ere, asteko zenbaketaren joera Europan Estatu Batuetan baino positiboagoa izan zen zalantzarik gabe, eta Eurostoxx 50 indizeak asteko %2 inguruko gorakadekin itxi zuen. Beraz, 2023an %13 inguruko gorakada metaturik du dagoeneko. Era berean, Erresuma Batuko FTSE 100 indizeak maximo historiko berriak ezarri zituen joan den osteguneko saioan. Ibex 35ek, berriz, 9.300 puntu baino gehiago lortu zituen, Telefonicaren eta bankaren bultzadari esker.

Arrisku geopolitikoei dagokienez, oharkabean jarraitu zuten, baina oro har handitzen jarraitu zuten, bai Europan, Errusiak Ukrainan erasoaldia areagotu ondoren, bai Estatu Batuen eta Txinaren arteko harremanean.

Laburbilduz, azken egunotan, Estatu Batuetako inflazio-presio handienek Fed-aren tasen igoeren zikloaren amaiera atzeratzera eraman dute merkatua bigarren hiruhilekoaren amaierara arte, eta une horretan desinflazioaren ebidentzia nahikoa egon liteke tasak igotzeari uzteko eta balantze-politiken bidez moneta-egokitzapena erretiratzen jarraitzeko. Era berean, EBZk maiatzean eman diezaioke amaiera moneta-doikuntzari, desinflazioaren bidea argiago dagoela baitirudi Atlantikoaren alde honetan. Bestalde, epe luzerako inflazio-igurikimenak sendo ainguratuta daude Europan, eta soldata nominalen hazkundea sendoa bada ere, 1970eko hamarkadan izan ziren moduko soldaten eta prezioen espiralen ebidentzia gutxi dago. Beraz, gure oinarrizko agertokiak ekonomia garatuen lurreratze leuna erakusten jarraitzen du, baina litekeena da tasak, azkenean, duela hilabete batzuk uste genuen baino altuagoak izatea. Dena dela, moneta-murrizketa nahikoa izango litzateke inflazioa kontrolatzeko, jarduera ekonomikoan uzkurdura sakonik eragin gabe.

Bi agertoki alternatibo daude: horietako bat da banku zentralek interes-tasak gehiago igo behar izatea, uste baino inflazio gogorragoa baitute, eta horrek atzeraldi ekonomiko handia eragingo luke, azken muturreraino eramanez gero. Bigarren agertokia berriagoa izango litzateke, eta esan nahi du ekonomien lurreratzea ez litzatekeela amaituko, ez modu leunean, ez ezinbestez. Egoera horretan, inflazioa ez litzateke %2ra itzuliko, baina banku zentralek uko egingo liokete politika modu osagarrian gogortzeari, eta inflazio handiagoa onartuko lukete epe ertainera. Gaur egun, bankari zentralen erretorikak ez du hori iradokitzen, baina ezin dugu baztertu, hala badagokio, diru-agintariek ez dutela arriskatu nahi finantza-afekzioa eragin dezakeen atzeraldi prozesu bat jasatera, arrisku sistemiko oso garrantzitsuak ekarriko lituzkeena. Finean, uste dugu neutraltasuna dela posizionamendurik zentzuzkoena, bai errenta finkoko aktiboetan, bai errenta aldakorrekoetan, aurrean dugun arrisku-balantzea eta datozen hilabeteetan aurre egin beharko diogun egoera makroekonomikoari buruzko ziurgabetasunak kontuan hartuta.